تصحیح نسخ فارسی در ژاپن به نقل از یک ایران شناس ژاپنی

شاید سابقه تصحیح نسخ فارسی در ژاپن  به سال 1997م. برسد. دیشب که توفیق دیدار با دکتر کوندو دست داد از ایشان درباره نسخ خطی منتشر شده در ژاپن سؤال کردم. گفتنی است چون ناشر این آثار بخش خصوصی ایران نبوده این آثار بر اغلب دانشجویان ناشناخته مانده است. ضمنا معمولا تیراژ نسخ منتشر شده در ژاپن حدود سی صد الی چهار صد جلد است و قطع آنها هم از کتب چاپی ایرانی کمی بزرگتر. 

اما جواب ایشان:

1. نسخه شیبانی‌نامه اثر بنائی، از آثار اوایل قرن دهم ق، شروع شد. این اثر را مرحوم پروفسور کازویوکی کوبه تصحیح و در سال 1997 و در کیوتو  منتشر کردند. این نسخه هنوز در ایران منتشر نشده است.  

2. جواهر الاخبار، بوداق منشی قزوینی است که تک نسخه ای است که در سنت پترزبورگ نگهداری می شود و در سال 1999 بطور مشترک توسط مرحوم پروفسور کوئیچی هاندا و آقای دکتر محمدرضا نصیری تصحیح و در مؤسسه مطالعات زبانها و فرهنگهای آسیا و آفریقا، خارجی دانشگاه توکیو منتشر شد. این کتاب را آقای محسن بهرام نژاد هم تصحیح کرده اند که یک یکسال پس از نسخه ژاپنی در سلسله انتشارات میراث مکتوب منتشر شد.

3. مقامات خواجه احرار: تذکره خواجه ناصرالدین عبیدالله احرار، مربوط به سلسله نقشبندیه که قبلا توسط استاد عارف نوشاهی تصحیح و در سال 1380ش. در مرکز نشر دانشگاهی منتشر شده بود، که چند سال بعد توسط یکی از محققان حوزه مطالعات آسیای مرکزی در دانشگاه نارا گاکوئن به نام پروفسور ماساموتو کاواموتو در سال 2004 تصحیح و در سلسله انتشارات مؤسسه مطالعات زبانها و فرهنگهای آسیا و آفریقا منتشر شد.

4. منتخب التواریخ اثر محمد حکیم خان، فرغانه تا مکه و قاهره که به دربار ایران هم سر می زند این اثر توسط خانم دکتر یایوئی کاواهارا و پروفسور کوئیچی هاندا تصحیح شد و در دو جلد در سالهای 2006-2009 در سلسله انتشارات مؤسسه مطالعات زبانها و فرهنگهای آسیا و آفریقا شد. البته این نسخه در تاجکستان توسط مختار اف و عاصمی بصورت نسخه برگردان در انیستیتو تاریخ «دانش» در سال 1983-1985 به نام منتشر شده بود.

5. پژوهشی درباره مکتوبات تاریخی فارسی ایران و ماوراءالنهر: صفویان، اوزبکان و امارت بخارا همراه با گزیده مکتوبات. متعلق به انیستیو سنت پترزبورگ است.این اثر توسط دکتر منصور صفت گل و با همکاری دکتر نوبوآکی کوندو تصحیح شد و در سال 2006 در سلسله انتشارات مؤسسه مطالعات زبانها و فرهنگهای آسیا و آفریقا منتشر شد.

6. تحفه الخانی یا تاریخ رحیم خانی: برآمدن و نخستین سالهای امارت منغیتیه در آسیای مرکزی متعلق به انیستیو سنت پترزبورگ است. این اثر توسط دکتر منصور صفت گل با همکاری دکتر نوبوآکی کوندو تصحیح شد و در سال 2015 در سلسله انتشارات مؤسسه مطالعات زبانها و فرهنگهای آسیا و آفریقا منتشر شد.

7. آثارالرضویه که اخیراً توسط خانم دکتر توموکو موریکاوا و با همکاری دکتر کریستف ورنر تصحیح شد و در سال 2017 در سلسله انتشارات تویوبونکو منتشر شد.

8. دستور الملوک بر اساس نسخه حیدرآباد که طی ده سال توسط پروفسور نوبوآکی کوندو تصحیح شده و اخیراً یعنی در سال 2018 در سلسله انتشارات مؤسسه مطالعات مطالعات زبانها و فرهنگهای آسیا و آفریقا منتشر شده است.

محکمه شیخ الاسلامیه نی ریز

درباره طرز نگارش و ثبت اسناد در محکمه شیخ الامیه نی ریز در سال 1303 هـ.ق با همکاری دوستم مقاله به انگلیسی نوشته ام که در چهل و ششمین شماره مجله استودیا ایرانیکا صفحات 77-106 منتشر شده است.

http://poj.peeters-leuven.be/content.php?url=issue&journal_code=SI&issue=1&vol=46

Title: A Sharī'a Court Document from Neyrīz, Fārs (1303/1886)
Author(s): BHALLOO, Zahir , REZAI, Omid
Journal: Studia Iranica
Volume: 46    Issue: 1   Date: 2017   
Pages: 77-106
DOI: 10.2143/SI.46.1.3271960

کتابت، اعتبار ندارد.

در نهمین شماره آرشیو ملی که در آبان ماه سال 96 منتشر شده است، مقاله ای دارم به اسم «دلایلی بر عدم اعتبار وقفنامه مورخ 1271 هـ.ق» که صفحات 54 تا 67 را اشغال کرده است. هدف از نگارش این مقاله این است که نشان دهد استفاده از عنوان «معتبره» به دنبال نام سند، دلیلی معتبر بودن آن نیست چراکه «کتابت» اعتبار ندارد و از نظر فقهی بر سندیت دلالت نمی کند.