مجموعه داران کتب نفیس نگهبانان میراث مکتوب هند

ترم گذشته در سر کلاس از دکتر طاووسی شنیدم که در دوره محمدرضا پهلوی برای گردآوری و تصویربرداری از قدیم ترین نسخ خطی فارسی به مدت چهار ماه به هندوستان اعزام شده بود. 

در طول این مدت این چهار به مجموعه داران کتب نفیس که معمولاْ از خاندان های شناخته شده آن کشور بودند هم مراجعه نموده بودند. آن افراد در قبال این پیشنهاد که ایران حاضر است آن نسخه را به قیمت خوبی از آنها بخرد جواب می دادند: «دولت از این کتابها در سه نسخه صورت برداری کرده است و آنها اجازه هیچگونه نقل و انتقالی ندارند. بعلاوه مجموعه دار و وراث او هم متعهد شده بودند که از نسخه بخوبی مراقبت و نگهداری نمایند.» مضافاْ اینکه کارمند دولت هر سال برای دیدن نسخه و اطمینان از سلامت آن به آن شخص مراجعه می نماید تا مبادا این میراث ملی هند آسیب ببیند. چنانچه کارمند با فوت مجموعه دار و ناتوانی وارث یا اهمال آنها مواجه می شد موظف بود نسخه را به مرکز مطمئنی منتقل نماید.

فراخوانی ابتکاری برای گردآوری وقفنامه ها و اسناد موقوفات عام

 چندین برابر اسنادی که در اختیار مراکز اسنادی کشور وجود دارد در خانه های مردم نگهداری می شود. جلوگیری از خروج این اسناد دست اول و پیشگیری از آسیب دیدگی بیش از پیش این مواریث ملی و دینی فقط از طریق ادارات و نهادهای دولتی ذیربط امکان پذیر است.  

چند روز پیش در مصاحبت با یکی از روسای ادارات خراسان رضوی شنیدم که آن اداره موفق شده است مردم را ترغیب نماید که وقفنامه یا مدارکی مهم دال بر وقف را که در اختیار داشته اند به آن اداره تحویل نمایند. 

روش گردآوری این تعداد سند در مدتی کوتاه اینگونه بوده است که آن اداره برای گردآوری و ترغیب مردم محل فراخوانی منتشر کرده است مبنی بر اینکه هر کس وقفنامه و مدارکی دال بر وقف داشته باشد آن اداره حاضر است در قبال دریافت اصل اسناد و مدارک آن شخص را به عتبات اعزام نماید.   

در اثر نشر این خبر در روزنامه های محلی تاکنون حدود هفتاد وقفنامه و مدارک مهم دال بر وقف گردآوری شده است. این طرح همچنان ادامه دارد.